MD Clinic

Alergia: koniec roku – najlepszy czas na odczulanie.

O tym, jak bardzo uciążliwe potrafią być objawy wynikające z alergii wiedzą najlepiej sami alergicy. Dolegliwości ze strony różnych narządów, jak np.:

• narządu wzroku (zaczerwienienie spojówek, świąd, łzawienie, pieczenie),
• nosa (katar, kichanie, zatkany nos),
• oskrzeli (duszność, świszczący oddech),
• skóry (wypryski, pokrzywka, obrzęki, osutki),

znacząco wpływają na samopoczucie chorego i zmniejszają komfort codziennego życia. Mogą powodować zaburzenia snu, zmęczenie, a w efekcie mniejsze zdolności do nauki czy pracy. Ponadto wiadomo, że alergia może doprowadzić do powstania astmy oskrzelowej. Niepokojące są też dane z badań epidemiologicznych, wskazujące na corocznie rosnący odsetek alergików wśród Polaków.

Biorąc pod uwagę wzrastającą częstość występowania, dokuczliwe objawy oraz możliwe powikłania warto zastanowić się nad możliwościami leczenia alergii.

Możliwe sposoby terapii

W leczeniu alergii, podobnie jak wielu innych chorób, stosuje się terapię objawową jak i przyczynową. Istnieje wiele leków przeciwalergicznych, które łagodzą objawy uczulenia, jakkolwiek najistotniejszą kwestią w walce z chorobą jest pokonanie samej przyczyny. Wymaga to przeprowadzenia badań diagnostycznych w celu rozpoznania czynnika, który uczula, są to testy skórne i/lub, w wybranych przypadkach, oznaczenie miana przeciwciał skierowanych przeciwko alergenom we krwi, a następnie unikaniu możliwości narażenia na niego. Unikanie alergenów nie zawsze jednak jest możliwe, o czym wiedzą osoby z alergią całoroczną (np. uczuleni na roztocza kurzu domowego) jak i sezonową (np. pyłki traw, drzew).

Leczenie przyczynowe – immunoterapia swoista  (SIT)

Obecnie coraz więcej mówi się o odczulaniu (immunoterapia swoista) jako najskuteczniejszej metodzie leczenia przyczynowego alergii. Co więcej, jest to forma prewencji nie tylko postępu choroby, ale też powstawania nowych uczuleń czy  w konsekwencji astmy oskrzelowej. Leczenie tym sposobem jest długotrwałe (trwa 3 – 5 lat) i wymaga wiele zaangażowania ze strony pacjenta, jednak może przynieść najwięcej korzyści zdrowotnych. Rekomendowane jest już u osób powyżej 5 r.ż.

Na czym polega odczulanie?

Odczulanie polega na podawaniu pacjentowi wzrastających dawek alergenów (w postaci szczepionek), aż do tzw. dawki maksymalnej. Jest to faza wstępna odczulania. Następnie, faza podtrzymująca, gdzie podaje się dawkę przypominającą w odstępach około 1 miesięcznych. Przyzwyczaja to układ odpornościowy pacjenta do  tolerancji na uczulającą substancję.

Pamiętajmy – aby ustalić sposób i rodzaj najlepszej terapii trzeba to zrobić dla każdej osoby będącej alergikiem indywidualnie ze specjalistą alergologiem.

W Polsce istnieją dwie zaakceptowane metody SIT. Pierwsza – iniekcyjna – wymaga regularnych wizyt u lekarza, czy w poradni, ponieważ szczepionka podawana jest w postaci wstrzyknięcia podskórnego. Wiąże się to z koniecznością obserwacji pacjenta po zabiegu około 30-60 min. w celu uniknięcia ewentualnych objawów niepożądanych. Jest to metoda wysoce skuteczna,  a wiele szczepionek jest refundowanych, co pozwala na znaczne zmniejszenie kosztów ponoszonych przez pacjenta.

Szczepionki można podawać też podjęzykowo w postaci kropli czy tabletek. W takim sposobie leczenia ważna jest przede wszystkim dyscyplina pacjenta co do systematyczności przyjmowania leku zgodnie z zaproponowanym przez lekarza schematem leczenia. Metoda ta jest bezpieczna, wygodna, nie ogranicza naszych planów wyjazdowych (mimo konieczności przetrzymywania kropli w lodówce można podróżować zabierając ze sobą np. zmrożony termos). Jej nieinwazyjność jest szczególną zaletą w odniesieniu do dzieci, zmniejszając u nich ból i strach spowodowany zastrzykami. Jakkolwiek popularność tej metody ogranicza w znacznym stopniu brak refundacji. Przed podjęciem ostatecznej decyzji o wyborze szczepionki warto się jednak zastanowić nad pośrednimi kosztami szczepionek podskórnych (czas, dojazd, być może konieczność dnia wolnego w pracy),

Czy każdy może być poddany odczulaniu?

                Do odczulania muszą istnieć konkretne wskazania, które ustalić powinien specjalista alergolog.  Ustala się je w oparciu o mechanizm reakcji alergicznej (musi być IgE – zależny) samo podjęcie decyzji o rozpoczęciu tego typu leczenia wymaga wnikliwej analizy dolegliwości chorego i korelacji ich w powiązaniu z narażeniem na dany alergen, czynnik wyzwalający objawy choroby i potwierdzenia alergii w badaniach dodatkowych. Ważna jest również współpraca chorego z lekarzem alergologiem, chory powinien zawsze zostać poinformowany o wszystkich zaletach i wadach stosowania szczepionek alergenowych oraz wyrazić pisemną zgodę na prowadzenie immunoterapii. Nie powinno odczulać się dzieci poniżej 5 r.ż., pacjentów z ciężkimi chorobami układu krążenia, oddechowego, nowotworami i chorobami autoimmunologicznymi jak i rozpoczynać leczenia u kobiet w ciąży. Czasowym przeciwskazaniem są infekcje bakteryjne czy wirusowe. Uwzględniając powyższe przeciwwskazania, przy prawidłowej kwalifikacji chorego do SIT gwarantuje zarówno skuteczność, jak i bezpieczeństwo leczenia.

Jaki jest najlepszy czas na odczulanie?

Wszystko zależy od rodzaju alergii. Jeśli uczulenie powodują u nas alergeny całoroczne (np. roztocza, alergeny zwierząt, grzybów) odczulanie można rozpocząć o każdej porze roku i możliwie jak najszybciej po zakwalifikowaniu do takiego leczenia. Sytuacja wygląda nieco inaczej w przypadku uczuleń na pyłki traw czy drzew. W tym przypadku najlepszy czas na odczulanie to sezon jesienno -zimowy, ewentualnie wczesna wiosna. Jest to związane z koniecznością osiągnięcia dawki optymalnej szczepionki przed rozpoczęciem okresu pylenia. Trwa to zwykle od 2 do 4 miesięcy w przypadku uczulenia na pyłki. Niestety część osób zgłasza się do lekarza dopiero na wiosnę, kiedy objawy alergii są dość zaawansowane. Jest to  w wielu przypadkach alergii sezonowych zbyt późny czas na samo rozpoczęcie odczulania.

Na alergię można się uskarżać, ale można też z nią walczyć i skutecznie pokonać. Wystarczy rozsądnie podejść do tematu, rozważyć korzyści wynikające z odczulania i poddać się terapii w odpowiednim momencie. Istnieje duża szansa, że dotąd nielubiana przez alergików wiosna stanie się ich ulubioną porą roku i bez uciążliwych objawów będą oni mogli cieszyć się jej pięknem…